มินิแวน รถยนต์อเนกประสงค์ในอดีตที่ได้รับความนิยมอย่างมากในอเมริกา มันเป็นรถที่อยู่คู่วัฒนาธรรมชาวอเมริกัน มาตั้งแต่ช่วงยุค 80 จนกระเมื่อช่วงกลางทศวรรษที่ผ่านมา การเข้ามาของรถยนต์อเนกประสงค์ประเภท  SUV   ทำให้รถกลุ่มนี้มียอดขายตกต่ำลงต่อเนื่อง จนไม่ใช่รถยนต์ยอดนิยมอีกต่อไป

ตัวรถมินิแวน … เป็นพัฒนาการสำคัญต่อจากรถประเภทสเตชั่นแวกอน 5 ประตูในอดีต แนวคิดรถประเภทนี้ เกิดจากความพยายามทำให้รถหนึ่งคันสามารถขนผู้โดยสารได้ครั้งละจำนวนมากๆ มีความสะดวกสบายในการโดยสาร พื้นที่ภายในห้องโดยสารขนาดใหญ่ ที่สำคัญ มันต้องไม่ดูเหมือนรถตู้ใช้ขนของ ขับขี่ง่าย ประดุจดั่งเก๋ง ซึ่งในอดีตแทบจะพูดว่าไม่น่าจะเป็นไปได้เลย

มินิแวน เริ่มต้นเซกเม้นท์จากแบรนด์ไครสเลอร์ในช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อทางธุรกิจในยุค 80 ,ลี ลาคอคก้า หลังจากประสบความสำเร็จจากฟอร์ด มอเตอร์ เขาเข้าเป็นบอสใหญ่ ไครสเลอร์ พลิกฟื้นธุรกิจด้วยรถที่ต้องตอบชาวอเมริกันอย่างแท้จริง เขานำไอเดียสำคัญติดตัวมาด้วย รถสเตชั่นแวกอนที่ขับได้ดีเท่าเก๋งมีพื้นที่ขนาดใหญ่ โชคดี ไครสเลอร์มีแพลทฟอร์มที่สามารถปรับเปลี่ยนได้ รถยนต์กลุ่มนี้จึงเริ่มต้นที่ตรงนั้น

ผู้ผลิตรถยนต์จากอเมริกัน เรียกว่าเป็นผู้นำในตลาดกลุ่มนี้ รถคันโตประตูสไลด์ 2 บาน  พร้อมฝาท้าย จุผู้โดยสารได้คราวละมากๆ กลายเป็นที่นิยมในช่วงยุค 90 ข้อดีของมินิแวน มันเป็นรถที่คุ้มค่าครบเครื่องทุกการใช้งาน เท่าที่เรานึกออก ไม่ว่าจะรับส่งลูก, จ่ายกับข้าว สมรรถนะตัวรถก็ขับได้ดีเท่าเก๋ง ขับง่าย มีสิ่งอำนวยความสะดวกราวกับยกห้องนั่งเล่นติดตัวไปด้วย นั่นทำให้ชาวมะกันชื่นชอบรถกลุ่มนี้มียอดขายเติบโตอย่างเห็นได้ชัด

วัฒนธรรมอเมริกา เชื่อมต่อมายังโลกตะวันออกผู้ผลิตญี่ปุ่นพัฒนารถกลุ่มนี้ขึ้นมาขายด้วย ในฝั่งบ้านเรา จะรู้จักในนาม   MPV  ปัจจุบันมี ขนาดกลางและขนาดใหญ่ แต่ทั้งหมดเปลี่ยนไป เมื่อเดือนตุลาคม ที่ผ่านมา โตโยต้า ประกาศยุติการพัฒนา  Toyota Estima   ที่ขายในตลาดมายาวนาน ขณะที่ Honda  Odyssey ก็มีแนวโน้มตายตามกันไปเร็วๆ นี้ในญี่ปุ่นด้วยยอดขายในญี่ปุ่นเดือนละเพียง 1,000 คัน ส่งสัญญาณรถยอดนิยมในวันวานอาจเหลือเพียงชื่อในอนาคต

ทำไม มินิแวนเริ่มหายไป ?   มันมีหลายปัจจัย ก่อนอื่นการเปลี่ยนแปลงสำคัญทางสังคม ทำให้ครอบครัวเสมัยใหม่กลายเป็นครอบครัวเดี่ยว มีลูกคนเดียว อยู่กันเพียง 3 -4 คน พ่อ แม่ ลูก ส่วนผู้อาวุโส อาจจะอยู่คนละบ้าน  สภาพการณ์สังคมรูปแบบนี้ ไม่เพียงในอเมริกา ครอบครัวยุคใหม่ ของคนที่เกิดในยุค 80-90 กลายเป็นครอบครัวเดียวทั่วโลก จึงทำให้รถขนาดใหญ่ไม่มีความจำเป็นนัก

ประการต่อมาปัจจัยทางด้านราคา , ราคาขายรถมินิแวน มีแนวโน้มปรับสูงขึ้น ด้วยการเป็นรถครอบครัว ฟังชั่นต่างๆ จุกจิกมากมายถูกติดตั้งเขามา รีดเงินในกระเป๋าลูกค้า จนมันแพงมากไปพอสมควร และด้วยความเป็นรถขนาดใหญ่มาก ราคาของมันจึงไม่ถูก รถ   MPV   ขนาดใหญ่  ไซส์มินิแวนที่แท้จริง อย่าง   Kia Grand Carnival   มีราคาเริ่มต้นที่ 1.3 ล้านบาท ซึ่งมีราคาแพงกว่า รถเก๋งและอเนกประสงค์   SUV   ขนาดกลางบางรุ่นด้วยซ้ำไป

ในระยะหลังบริษัทผู้ผลิตรถยนต์จึงเริ่มแตกไลน์ออกมาเป็นกลุ่ม  Mini  MPV  อาทิ  Suzuki  Ertiga  , Toyota Sienta  หรือ   Honda Mobilio  รถมีขนาดเล็กลง ในราคาจับต้องง่ายขึ้น ไม่ต้องเจียดเงินในกระเป๋ามากนัก

อย่างไรก็ดี โจทย์สำคัญที่ทำให้  มินิแวน หายไปจริงๆ แล้ว , อันที่จริง , มันคือเรื่องของการออกแบบและสมรรถนะในการขับขี่มากกว่า ด้วยการเป็นรถ Three Box Design   มีทรวดทรงที่ไม่ต่างกันนัก มินิแวนถูกกดทับด้วยข้อจำกัดทางวิศวกรรม คุณไม่มีทางจะเห็นรุกกลุ่มนี้ เป็นทรงอื่น นอกจากทรงกล่องสูงเหลี่ยมจัด บางรุ่นอาจโค้งบ้าง หากก็ยังคงความเหลี่ยมอยู่ดี

ผิดกับรถ SUV   ที่สามารถปรับให้ดูดีเท่าไรก็ย่อมได้ จะดูหรู , ดูสปอร์ต แุถมปัจจุบันยังมี 7 ที่นั่งแล้วด้วย หรือทำอย่างไร มันกลับดูแล้วน่าซื้อกว่าในสายตาลูกค้า จนเปรียบเหมือนคำสาปใครซื้อรถทรงนี้ ต้องเป็นคนมีครอบครัว

เช่นเดียวกัน รถพ่อบ้านทรงกล่องยังติดปัญหาสำคัญ ในเรื่องสมรรถนะการขับขี่ที่มีข้อจำกัด มันไม่ใช่รถที่มีสมรรถนะแรงโดดเด่น แถมหลายรุ่นที่ออกมายังกินน้ำมันชนิดซดโฮกน้องๆ รถสปอร์ต เนื่องจากรถมีขนาดใหญ่ น้ำหนักตัวเยอะ และทรงยังค่อนข้างต้านลม ยิ่งกว่านั้น ค่าบำรุงรักษาตัวรถก็แพงยับไม่แตกต่างกัน ไม่ว่าภาษีประจำปี ,ค่าดูแลตามระยะทาง หรือ อื่นๆ อีกมาก

จาก ทั้ง 2-3 เหตุผลที่เราพูดมา ทำให้ มินิแวนเริ่มจากหาย กลายเป็นรถ   SUV   เข้ามาแทนที่ หรือบ้านไหนงบน้อยก็อาจจะผันตัวไปสู่รถซีดานขนาดกลาง ได้ภาพความหรูหรามีระดับเข้ามาเพิ่มเติมตอบลูกค้า

ถึงแม้ชะตากรรมรถมินิแวนจะไม่สู้ดีนัก หากอนาคตรถกลุ่มนี้ ก็ใช่ว่าจะตายจากไปกันง่ายๆ เจ้ารถ   MPV   ทั้งหลายเหล่านี้ เป็นรถนั่งสบายขับดี มีประสิทธิภาพ ปัจจุบันพวกมันถูกขยับปรับให้หรูหรามากขึ้น เพื่อใช้เป็นรถสำหรับผู้บริหารใช้งานด้วย รถอย่าง   Chrysler Pacifica ถูกเพิ่มรุ่นหรูหราพิเศษ

ทางด้านบริษัทผู้ผลิตญี่ปุ่น อย่าง   Toyota   แม้ว่าการประกาศยกเลิกรุ่น  Estima ฟังแล้วเศร้าใจ หากก็ยังมีรุ่นอื่นให้ลูกค้าเลือกไม่ว่าจะ   Toyota Alphard  และ   Vell Fire ส่วน Honda Odyssey  ยังขายอยู่แต่ก็มียอดขายไม่มากมายนัก

รถกลุ่ม   MPV   ทั้งหมด แทบจะเรียกว่า ไม่ใช่รถที่คนส่วนใหญ่มองหา เว้นแต่พวกเขาจะต้องการรถที่ตอบโจทย์การใช้ชีวิตได้ ทำให้รถกลุ่มมินแวน ที่ถือว่าเป็น   MPV   ขนาดใหญ่ขายไม่ดีเท่าไร  และชะตาของรถกลุ่มนี้ โดยเฉพาะ เจ้ายักษ์ใหญ่คนขน ไม่ค่อยจะสู้ดีสักเท่าไร